مهاجرت ارمنیان به اصفهان در زمان صفویه و مخصوصا شاه عباس به اصفهان باعث شد تا بسیاری از آنان که متمول هم بودند، برای خود و هم کیشانشان بناهای عام المنفعه بسازند. یکی از این بناها، کلیسای بیت اللحم اصفهان است که با نام های بیدخهم، بیت لحم و بتلهم نیز در متون تاریخی دیده می شود. متولی ساخت این کلیسا تاجری به نام خواجه پطروس ولیخانی بود که در زمان شاه عباس زندگی می کرد. بر سر در کلیسا تاریخ ساخت آن به سال 1628 میلادی یا 1038 هجری قمری روی کاشی های آبی منقوش است. ساخت کلیسای بیت اللحم اصفهان نزدیک به 20 سال طول کشیده است و علاوه بر معماری منحصر به فرد آن، نقاشی های آن در سطح جهانی از اعتبار بالایی برخوردار است.
معماری کلیسای بیت اللحم اصفهان
در منطقه جلفای اصفهان نزدیک به 150 کلیسا وجود دارد. آنچه معماری کلیسای بیت اللحم اصفهان را در میان سایر کلیساها متمایز ساخته است، گنبد آن است. گنبد این کلیسا، بلندترین در میان گنبدهای کلیساهای جلفا است. کلیسا در طول سالیان و طی مرمت های صورت گرفته تغییراتی کرده ولی پلان اصلی آن به همان شکل اولیه باقی مانده است. عمارت اصلی یا همان گنبدخانه پلانی مستطیلی شکل دارد و در انتهای تالار محراب با میراث خانه هایی در طرفین آن قرار دارد. سطح درونی گنبد مانند اکثر گنبدهای اصفهان با طرح های اسلیمی و ختایی تزئین شده است و دیوارهای تالار نیز با نقاشی مزین شده اند.
مساحت کلیسا 480 متر مربع است و دو ورودی شمالی و جنوبی دارد. در بالای در جنوبی یک سنگ که با سه صلیب حجاری شده به یاد زائران اورشلیم هارتون و خانواده اش نصب شده است. حیاط کلیسا هم در قسمت غربی یک ورودی دارد که برج ناقوس کلیسا استوار بر ستون های آجری در بالای آن قرار گرفته است.
نقاشی های دیواری کلیسای بیت اللحم اصفهان
از دیگر ویژگی های منحصر به فرد کلیسای بیت اللحم اصفهان، نقوش دیواری آن است. در زمان شاه عباس ارتباط میان فرهنگ های مختلف در جهان ایرانی گسترش بسیاری یافت و شاه عباس هم برای آنکه رونق اصفهان را افزایش دهد به ادیان و فرهنگ های گوناگون اجازه می داد تا آزادانه به فعالیت های دینی خود بپردازند. بسیاری از ارامنه جلفا نیز از این موقعیت بهره بردند و آثار هنری زیبایی را با مضامین دینی خلق کردند. بعضی از نقاشی های دیواری کلیسای بیت اللحم اصفهان به لطف این ارتباطات گسترده توسط نقاش هنرمند کاخ های روسیه و حتی کاخ کرملین یعنی بوگدان سلطانف کشیده شده است. مضامین نقاشی ها درباره داستان های عهد عتیق و جدید کتاب مقدس است و از آفرینش حضرت آدم و حوا تا داستان زندگی برخی پیامبران و مخصوصا حضرت عیسی (ع) و حضرت مریم (س) را در بر می گیرد.
دیواره های تالار اصلی تا ارتفاع 160 سانتی متری با کاشیکاری مزین شده است و بالاتر از آن ها دو ردیف نقاشی قرار دارد. این نقاشی ها ترکیبی از سبک های ایرانی و اروپایی است. بیشتر نقاشی ها توسط کشیشان مجددا مرمت شده اند و گاهی طبق سلیقه خودشان تغییراتی در آن ها داده اند. نقاشی های دوره صفوی معمولا دو بعدی و انتزاعی است اما نقاشی های اروپایی هم عصر پرسپکتیو دارند. برای همین نقاشی های کلیسای بیت اللحم اصفهان از هر دو سبک مثال هایی را دارد. بعضی از نقاشی ها هم روی پارچه های بزرگی به سفارش تاجران ارمنی در اروپا کشیده و به کلیسای بیت اللحم اصفهان آورده شده است. بسیاری از نقاشی ها یادبودی از هنرمندان و صنعتگران خود را به همراه دارند.
روزنامه تلگراف انگلستان این کلیسا را یکی از 23 کلیسای زیبای جهان معرفی کرده است. این روزنامه نوشته که کلیسای بیت اللحم اصفهان با 72 نقاشی نفیس با موضوعاتی چون شام آخر و اخراج آدم از بهشت یکی از بهترین کلیساهای جهان است ولی مسلما عالی ترین قسمت آن، گنبد کلیساست که با هنر تذهیب کاری آراسته شده و پنجره های چوبی آن نمونه ای عالی و ظریف از منبت کاری ایرانی است.
قبرستان کلیسای بیت اللحم اصفهان
در جنوب ورودی اصلی کلیسا، قبرستان و تالارهای تدفین قرار دارد. مقبره پطروس ولیخانی و پسر و نوه اش نیز در قسمت غربی حیاط کلیسا قرار دارد. مجموعه ای از سنگ قبور و یادبودهای تدفین از پیشوایان و شهدای ارامنه نیز در اطراف حیاط کلیسای بیت اللحم اصفهان به چشم می خورد.
یکی از جذاب ترین تورهایی که می توانید در اصفهان داشته باشید، تور ادیان گردی است. پیشنهاد ما به شما همراهی با تورهای اصفهان ویزیت برای بازدید از کلیسای بیت اللحم اصفهان است.