صحبت کردن در مورد فرهنگ بومی اصفهان میتواند بسیار گسترده و طولانی باشد، چرا که اصفهان از شهر ها باستانی ایران می باشد و اتفاقاتی که در طول تاریخی افتاده بخشی از فرهنگ بومی مردم این شهر و به طور کلی همه مردم استان اصفهان را شکل داده است. اصفهان در دوره های سلجوقیان و صفویان پایتخت ایران بوده است رونق بسیار زیادی پیدا کرده و توانسته که یکی از قطب های فرهنگی در کشور ایران باشد. بسیاری بناهای تاریخی زیاد و بسیار زیبای این شهر در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده و به همین دلیل در سال ۲۰۰۶ اصفهان را پایتخت فرهنگی جهان اسلام نامیدند. مورد بعدی که باعث غنی تر شدن فرهنگ بومی این منطقه شده وضعیت زندگی مردم و محیط جغرافیایی این استان است، به گونه ای که از شمال استان اصفهان تا جنوب آن شما می توانید اقوام مختلف با رسوم و فرهنگ های مختلف را ببینید. همین موضوع باعث شده است که بسیاری از گردشگرانی که از استان اصفهان و بخصوص شهر اصفهان دیدن میکنند مجذوب به فرهنگ بومی این مردم شوند.در ادامه این مطلب از سایت اصفهان ویزیت قصد داریم که در مورد فرهنگ بومی اصفهان با شما صحبت کنیم و اطلاعات و نکات جالبی را در این خصوص با شما در میان بگذاریم پس با ما همراه باشید.
فرهنگ بومی مردم اصفهان
فرهنگ بومی مردم اصفهان مانند سایر مناطق ایران شامل مراسم ها و اعتقاداتی است که برای این مردم از اهمیت خاصی برخوردار هستند. این رسوم که سینه به سینه و نسل به نسل از گذشته تا امروز ادامه پیدا کرده اند، دارای جنبه های زیبا و جالب و بعضا عجیبی هستند که در ادامه این قسمت به آن میپردازیم. البته باید این موضوع را در نظر داشته باشید که بخش زیادی از رسوم در استان اصفهان به گونه ای است که فقط در بخش های خاصی مورد توجه قرار میگیرد. دلیل این اتفاق را می توان رفتن زندگی در شهرهای بزرگ به سوی مدرنیته، فراموش کردن، کمبود وقت و… دانست. در ادامه این قسمت ما برخی از مهم ترین رسوم این استان را به عنوان بخش مهمی از فرهنگ بومی اصفهان در اختیار شما قرار می دهیم، پس با ما همراه باشید.
چله بزرگ و چله کوچک در اصفهان
طبق این اعتقاد ساکنین بخش هایی از اصفهان مانند مَرق در کاشان فصل زمستان را تقسیم بندی می کنند، به این صورت که ده روز ابتدایی فصل زمستان و چهل روز بعد از آن را "چله بزرگ" و بیست روز بعدی را چله کوچک می دانند. بنا به رسم افراد محلی در این منطقه، مردها در این فصل باید برف روی بام ها را بروبند و زن های خانه دار برای آنها آش بپزند تا بعد از برف روبی این آش را بخورند. البته باور داشتند چله کوچک و چله بزرگ در قسمت‌های دیگر اصفهان نیز مرسوم است، اما جزئیاتی که در مَرق کاشان برای این مراسم هست در هیچ کجا دیده نمی شود. جالب است بدانید که چله بزرگ شروع سرمای شدید زمستانی است و در چله کوچک این سرما به اوج خود می‌رسد و بعد از تمام شدن آن هوا به سمت بهاری شدن میرود.
آتش افروزی و جل جلانی
آتش افروزی و جل جلانی یکی از رسوم مربوط به منطقه نطنز و روستاهای اطراف آن است. این رسم به این صورت می باشد که در روزهای 18، 17 و 19 دی ماه کودکان در دسته های مختلف تقسیم میشوند و هیزم، چوب و خارهایی که از قبل جمع کرده اند را روی بلندی های روستای خود میسوزانند و آتش های بزرگی برپا میکنند، این آتش ها باید بتوانند کل روستا را روشن کنند. آنها بر این باورند که اگر روشنایی به درختان روستا برسد در آن سال باردهی بهتری خواهند داشت حاصل بهتری به دست می آورند. همچنین عده‌ای در روستاها به نیت اینکه درختان شان میوه های بیشتری بدهند به قبرستان می روند و سنگ های کوچک و بزرگی که جمع کنند را از درختان آویزان می کنند.
مراسم ازدواج در اصفهان
مراسم ازدواج در اصفهان آداب و رسوم خاص و جابی دارد که امروزه در قسمت های خاصی از این استان دیده می شود. در ادامه این مراسم را به صورت خلاصه برای شما توضیح میدهیم:
ازدواج در اصفهان به صورت سنتی ابتدا با خواستگاری شروع می شود و در صورتی که پدر و مادر دختر موفق باشند داماد در شبی که خوش‌یمن باشد به خانه عروس خوانچه میفرستد. درون این خوانچه یک جلد قرآن، یک شانه، ابریشم، مقداری نمک، مقداری میخک، مقداری اسفند و موارد دیگری مانند حنا ، مقداری کندر، هل، شربت، تخم مرغ و آیینه قرار دارد. در مقابل خوانچه یک نفر آواز میخواند و بقیه هم دنبال او به رقص و پایکوبی می پردازند. بعد از این مراسم عقد برگزار می شود و صبح روز بعد از آن دو زن و دو مرد از خانواده عروس مردم را به صرف شیرینی و چای دعوت می کنند که به این مراسم طلبون نیز میگویند و رسم است که در این مراسم یک زن خوش شانس حلقه را در دست و کفش در پای عروس میکند. بعد از این مراسم ها به مدتی که میتواند تا دو سال هم زمان می برد، مراسم عروسی شروع میشود. یک هفته قبل از عروسی مراسمی به نام "رخت برون" و یک روز قبل از عروسی مراسمی به نام آرایش عروس است. بعد از آن مراسم حنابندان در شب قبل از عروسی انجام می شود و روند کار به این صورت است که عروس با خانواده و دوستان خود و داماد هم به همین صورت به حمام میروند و مجلس حنابندان به صورت جداگانه در خانه داماد و عروس برگزار میشود و هر دو خانواده به رقص و پایکوبی این وصلت را جشن میگیرند. شب عروسی نیز همه باز هم به شادی کردن میپردازند و سپس عروس و داماد را با تنبک و دایره و آوازخوانی تا خانه همراهی میکنند.
اسنبدى کاشان
اسنبدی یکی از مراسم های قدیمی مردم اصفهان بوده است که امروزه در کاشان انجام می شود. برای این مراسم سال را 360 روز در نظر میگیرند و 5 روز باقیمانده را پنجه می نامند. همچنین ماه های سال را 30 روز حساب میکنند و به این صورت در 25 بهمن ماه به تاریخ شمسی که آنها اعتقاد دارند شب اول اسفند است را جشن میگیرند. این جشن که به نام زراعتی یا رعیتی هم شناخته می شود بر این اساس است که در این شب باد معتدل شروع به وزیدن میکند که "بادِ اسبند" نام دارد و خبر آمدن بهار را میدهد. در این شب مغازه دارها چراغانی میکنند و محل کسب و کار هود را تزئین میکنند. آجیل فروشها نیز آجیل مخصوص این شب که آجیل آچار نام دارد را آماده میکنند، خوردن این آجیل در این شب رسم است. شام های مخصوصی که معمولا برای این شب آماده می کنند عبارتند از"کشمش پلو، چلو کوکو، پلو و ماهی دودی و سبزی پلو". در ضمن در این شب نباید تخم مرغ بخورند، چرا که عقیده دارند باعث رفتن برکت از خانه می شود. اما وجود تخم مرغ در خانه باعث رسیدن برکت به خانه است.
مراسم های نوروز در اصفهان
• چهارشنبه سوری: این مراسم برای همه آشنا است، اما در اصفهان ممکن است که رسوم مربوط به آن برای شما تازگی داشته باشد. رسم است که خانم خانه در این روز یک بوته خار را در میان کوچه آتش میزند و بعد از پریدن اعضای خانواده از روی آتش روی آن اسفند و سپس آب می ریختند تا بلا دور شود.
• شب تحویل سال: در این شب رسم است که سفره باید پربار و رنگین باشد تا سال پیش رو با فراوانی شروع شود.
اخلاق مردم اصفهان
مردم اصفهان در کل ایران به خسیس بودن معروف شدهاند، اما باید بدانید که این موضوع بیشتر به لطیفه هایی مربوط است که برای خندیدن ساخته شده است. اما نکته ای که بهتر است در مورد مردم اصفهان بدانید این است که آن ها بسیار حسابگر، دقیق و پایبند به اصول هستند، به طوری که شما در این شهر کمتر کثیفی و شلختگی میبینید. این حسابگری و محتاط بودن به دلیل اتفاقاتی است که در طول تاریخ برای این مردم رخ داده و باعث شده که همیشه بخواهند کنترل شرایط را به دست بگیرند و در صورتی که این شرایط فراهم نباشد احساس ناامنی کنند. یکی دیگر از موارد جالبی که در مورد دقیق بودن مردم اصفهان باید بدانید این است که همیشه در ریاضیات، هندسه، نظم ریاضیاتی و موارد این چنین بسیار عالی هستند و این را به راحتی می توانید از کاشیکاری ها و معماری بناهای تاریخی مختلف در این شهر متوجه شوید. اصفهانی ها از انجام هزینه های غیر ضروری خودداری میکنند، اما همیشه برای مهمانان و صد البته خودشان سنگ تمام میگذارند که این هم می تواند نتیجه اعتماد و عزت نفس بالای مردم این شهر باشد.
پاکیزگی شهر اصفهان یکی از ویژگی های اصلی این شهر است که هر بیننده ای را جذب میکند و به دلیل وسواس داشتن مردم این شهر روی پاکیزگی است. همچنین در نظر داشته باشید که اصفهانی ها ریسک پذیری کمی دارند، اما پرتلاش بودن، خلاقیت بالا، بلند پروازی و دور اندیشی آنها همیشه باعث شده است که بتوانند کاری که میخواهند را انجام دهد. این مردم در شرایط سخت با هم متحد میشوند و ته دل خود میدانند که میتوان در برابر ظلم روی هم شهری خود حساب کنند، همانطور که در تاریخ با اتحاد و صبر توانستند تیمور لنگ را به زانو دربیاورند.
در صورتی که میخواهید با فرهنگ مردم اصفهان بهتر آشنا شوید، می توانید به پایبندی به اصول مذهبی، آثار تاریخی زیبا و بسیار دقیق، پاکیزگی شهری و اقتصاد قوی این شهر دقت کنید، با بررسی این موارد خواهید فهمید که مردم اصفهان بسیار دقیق، حسابگر و باهوش هستند. از طرفی همین حسابگری است که باعث شده عده‌ای فکر کنند این مردم خسیس هستند، البته این تصور غلط است و بهتر از به این دقت داشته باشید که مردم اصفهان همیشه قبل از تصمیم گیری سود و زیان خود را در نظر میگیرند. البته این چیزی از مهمان نوازی مردم این شهر کم نخواهد کرد، چرا که هر کسی به این شهر آمده از اخلاق خوب، طنازی و مهمان نوازی اصفهانی ها لذت برده است.
سخت کوشی، ذهن منطقی قوی، منظم بودن، دور اندیشی پشتکار و خلاقیت از خصوصیات بارز مردم اصفهان است و اگر کمی در آثار تاریخی این شهر دقت کنید متوجه این خصوصیات در خلق آثار آنها نیز خواهید شد.
سوالات متداول
فرهنگ مردم اصفهان شامل چه مراسم هایی می باشد؟
بسیاری از گردشگرانی که از استان اصفهان و بخصوص شهر اصفهان دیدن میکنند مجذوب فرهنگ بومی این مردم می شوند. از جمله این مراسم ها می توان به چله بزرگ و چله کوچک در اصفهان، آتش افروزی و جل جلانی، مراسم ازدواج در اصفهان، اسنبدى کاشان و مراسم های مخصوص نوروز در اصفهان اشاره کرد که به تفصیل در مورد آن ها توضیح داده شده است.
مردم اصفهان به چه خصوصیت اخلاقی شناخته شده هستند؟
مردم اصفهان در کل ایران به خسیس بودن معروف شدهاند، اما باید بدانید که این موضوع بیشتر به لطیفه هایی مربوط است که برای خندیدن ساخته شده است. اما نکته ای که بهتر است در مورد مردم اصفهان بدانید این است که آن ها بسیار حسابگر، دقیق و پایبند به اصول هستند، به طوری که شما در این شهر کمتر کثیفی و شلختگی میبینید. همچنین سخت کوشی، ذهن منطقی قوی، منظم بودن، دور اندیشی، پشتکار و خلاقیت از خصوصیات بارز مردم اصفهان است و اگر کمی در آثار تاریخی این شهر دقت کنید متوجه این خصوصیات در خلق آثار آنها نیز خواهید شد.
مراسم ازدواج در اصفهان شامل چه تشریفاتی می شود؟
مراسم ازدواج در اصفهان آداب و رسوم خاص و جالبی دارد که امروزه در قسمت های مختلف از این استان شاهد آن هستیم. این سنت پسندیده با خواستگاری آغاز می شود و با توجه به منطقه زندگی تشریفات بعدی صورت خواهد گرفت.