در ضلع غربی میدان نقش جهان و درست رو به روی مسجد شیخ لطف الله بنایی جذاب و تماشایی توجه را به خود جلب می کند؛ عمارتی 6 طبقه که از عصر صفوی به جای مانده است و از مهمترین شاهکارهای معماری اوایل قرن یازدهم هجری به شمار می رود. نامش کاخ عالی قاپو است و در زمان صفویان بزرگترین بنای پایتخت به شمار می رفت و همچون نگینی در اصفهان می درخشید.
آنچه که این بنا را به جاذبه ای حیرت انگیز تبدیل کرده، تنها قدمت تاریخی آن نیست بلکه تزیینات چشم نواز آن است که هر چشمی را به خود خیره می کند. گچ بری های هنرمندانه در این بنا در اوج ظرافت انجام شده اند و یکی از شاهکارهای هنر ایرانی را به تصویر می کشند. تا همین چند دهه اخیر بنای عالی قاپو با ارتفاعی حدود ۳۶ متر تا کف بازار اصفهان، بلندترین عمارت چند طبقه در شهر به شمار می رفت و قامتش بسیار دیدنی بود.
پس از آنکه شاه عباس اول بین سال های ۹۷۳ تا ۹۷۷ خورشیدی پایتخت صفویان را از قزوین به اصفهان انتقال داد ساخت بنایی به عنوان مقر و دولتخانه حکومتی سلاطین صفوی آغاز شد. آنچه به عنوان عالی قاپو می شناسیم در واقع ورودی دولتخانه صفوی بود که در ابتدا ساختاری ساده داشت. عالی قاپو نقش دروازه مرکزی و مدخل قصرهایی را داشت که در دوران صفویه در محدوده میدان نقش جهان ساخته شدند و گسترش پیدا کردند. این دروازه، میدان نقش جهان را به مجموعه دولتخانه و عمارت رکیب خانه، جبه خانه، تالار تیموری، تالار طویله، تالار سرپوشیده، کاخ چهلستون و ... مرتبط می کرد. از تاریخ آغاز و پایان ساخت عالی قاپو اطلاعاتی در دست نیست؛ تنها شواهدی وجود دارد که نشان می دهد احتمالا این بنا همزمان با بنای مقابل آن، یعنی مسجد شیخ لطف الله ساخته شده است. بر اساس قراین موجود، در زمان ساخت مسجد امام در میدان نقش جهان، این دو بنا کامل شدند. این بنا یک از جاهای دیدنی اصفهان در پاییز است.
